Aktualno�ci

Wytyczne dla producent�w �ywno�ci w sprawie koronawirusa

Wytyczne dla producent�w �ywno�ci w zwi�zku z rozprzestrzenianiem si� koronawirusa SARS COV-2 wywo�uj�cego chorob� COVID-19

Opracowane przez PFP� ZP

Pozytywnie zaopiniowane przez Sektorow� Rad� ds. Kompetencji – Sektor �ywno�ci wysokiej jako�ci

Niniejsze wytyczne skierowane s� do producent�w �ywno�ci przetworzonej oraz na etapie produkcji pierwotnej

Sekcje:

I Czy koronawirus SARS COV-2 mo�e by� przenoszony przez �ywno��?

II Jak powinni post�powa� pracownicy zak�ad�w produkuj�cych �ywno��?

III Zapewnienie ci�g�o�ci produkcji

IV Wyjazdy pracownik�w

V Przyk�adowe dzia�ania firmy spo�ywczej

VI �rodki do mycia i dezynfekcji

VII Post�powanie ze zu�ytymi �rodkami ochrony osobistej

VIII Pytania i odpowiedzi G��wnego Inspektora Sanitarnego oraz Komisji Europejskiej

I. Czy koronawirus SARS COV-2 mo�e by� przenoszony przez �ywno��?

• Brak doniesie� o przypadkach przenoszenia wirusa przez �ywno��.

• Na zasadzie ostro�no�ci nale�y zachowa� wzmo�on� higien� przy post�powaniu z surowymi produktami pochodzenia zwierz�cego.

• Nale�y zwr�ci� uwag� na powierzchnie produkt�w spo�ywczych sprzedawanych bez opakowa� oraz produkt�w w opakowaniach.

Europejski Urz�d ds. Bezpiecze�stwa �ywno�ci (EFSA) opublikowa� informacj�, �e obecnie nie ma dowod�w na to, i� �ywno�� jest prawdopodobnym �r�d�em lub drog� przenoszenia tego wirusa (�ywno�� nie jest medium umo�liwiaj�cym namna�anie si� wirusa). Do�wiadczenia z poprzednich ognisk pokrewnych koronawirus�w pokazuj�, �e nie wyst�powa�o przeniesienie koronawirus�w poprzez spo�ywan� �ywno��. W tej chwili nie ma dowod�w sugeruj�cych, �e koronawirus SARS COV-2 r�ni si� pod tym wzgl�dem.

Jednak nale�y wzi�� pod uwag� fakt, �e podobnie jak na innych powierzchniach, wirus ten mo�e przez pewien czas pozosta� aktywny na powierzchniach produkt�w lub opakowa�, kt�re zosta�y zanieczyszczone nim przez osoby chore.

Ponadto WHO wskazuje, �e istnieje mo�liwo�� przetrwania tych wirus�w przez pewien ograniczony czas na surowej �ywno�ci pochodzenia zwierz�cego. W zwi�zku z tym podczas przygotowywania produkt�w nale�y post�powa� ostro�nie z surowym mi�sem, surowym mlekiem lub surowymi organami zwierz�t, aby unikn�� zanieczyszczenia krzy�owego.

Obecne dowody na obecno�� innych szczep�w koronawirusa pokazuj�, �e koronawirusy s� dosy� stabilne w niskich i bardzo niskich temperaturach (ch�odniczych i mro�enia), natomiast nieodporne na temperatury obr�bki cieplnej (70�C i wy�szej).

II. Jak powinni post�powa� pracownicy zak�ad�w produkuj�cych �ywno��?

• Kluczowe jest zachowanie zasad higieny.

• Post�powanie zgodnie z obowi�zuj�cymi procedurami.

• Wymagania wzgl�dem pracownik�w i os�b odwiedzaj�cych zak�ad spo�ywczy.

Podczas produkcji �ywno�ci nale�y stosowa� obowi�zuj�ce w zak�adzie procedury post�powania wynikaj�ce z wdro�onego i wymaganego obowi�zuj�cymi przepisami systemu HACCP oraz dobre praktyki higieniczne i dobre praktyki produkcyjne.

W obszarach produkcyjnych i biurowych nale�y zapewni�:

Regularne mycie z u�yciem wody i detergentu lub dezynfekcj� powierzchni dotykowych, takich jak biurka, lady i sto�y, klamki, w��czniki �wiat�a, por�cze, inne przedmioty cz�sto dotykane (np. telefony, klawiatury, komputer�w), a tak�e wyposa�enia magazyn�w oraz urz�dze� do przemieszczania wewn�trznego towar�w.
Regularne i staranne sprz�tanie z u�yciem wody z detergentem lub �rodk�w dezynfekuj�cych wszystkich obszar�w cz�sto u�ywanych przez pracownik�w, takich jak toalety, pomieszczenia wsp�lne, szatnie, �azienki, sto��wki, itp.
Dodatkowe informowanie o obowi�zuj�cych w zak�adzie zasadach higieny, w tym o obowi�zku niezw�ocznego zg�aszania prze�o�onemu lub wyznaczonej w zak�adzie osobie wszelkich objaw�w chorobowych grypopodobnych takich jak gor�czka, kaszel, b�l mi�ni, z�e samopoczucie.

Nale�y zwr�ci� szczeg�ln� uwag� na zasady higieny i stan zdrowia, kt�re odnosz� si� do wszystkich pracownik�w, kierowc�w dowo��cych i odbieraj�cych towar, a tak�e os�b odwiedzaj�cych przedsi�biorstwo spo�ywcze:

Cz�ste i dok�adne mycie r�k wod� z myd�em lub ich dezynfekcj� �rodkiem na bazie alkoholu (min. 60%) https://gis.gov.pl/aktualnosci/jak-skutecznie-dezynfekowac-rece/
Unikanie dotykania oczu, nosa i ust
Przestrzeganie higieny kaszlu i oddychania - podczas kaszlu i kichania nale�y zakry� usta i nos zgi�tym �okciem lub chusteczk�, a nast�pnie jak najszybciej wyrzuci� chusteczk� do zamkni�tego kosza i umy� r�ce, u�ywaj�c myd�a i wody lub zdezynfekowa� je �rodkami na bazie alkoholu (min. 60%).
Ograniczenie przez pracownik�w bliskiego kontaktu z ka�d� osob�, kt�ra ma objawy chorobowe ze strony uk�adu oddechowego (kichanie, kaszel).
Zwracanie uwagi wsp�pracownikom, aby nie kas�ali i nie kichali w kierunku wsp�pracownik�w i wytwarzanych wyrob�w.
Zachowanie bezpiecznej odleg�o�ci od rozm�wcy - co najmniej 1-1,5 metra.
Zrezygnowanie z podawania r�ki
Pracownicy maj� obowi�zek u�ywania r�kawiczek lub musz� mie� dost�p do p�yn�w dezynfekuj�cych1) https://gis.gov.pl/aktualnosci/koronawirus-jak-prawidlowo-nalozyc-i-zdjac-rekawice/
Stanowiska pracy poszczeg�lnych os�b musz� by� oddalone od siebie o co najmniej 1,5 metra. Je�li pracodawca nie jest w stanie zapewni� takiej odleg�o�ci (1,5m) ze wzgl�du na charakter dzia�alno�ci wykonywanej w danym zak�adzie pracy – np. dlatego, �e linia produkcyjna na to nie pozwala – mo�e odej�� od tej zasady, ale tylko pod warunkiem zapewniania �rodk�w ochrony osobistej zwi�zanych ze zwalczaniem epidemii¹). Pracownicy powinni zachowywa� dystans pomi�dzy sob� co najmniej 1,5 m na terenie ca�ego zak�adu gdzie przebywaj�.

Nale�y zwi�kszy� cz�stotliwo�ci mycia r�k przez pracownik�w zak�ad�w spo�ywczych. R�ce nale�y ka�dorazowo my� w nast�puj�cych sytuacjach:

przed rozpocz�ciem pracy
przed kontaktem z �ywno�ci� gotow� do spo�ycia, ugotowan�, upieczon�, usma�on�
po zako�czeniu pracy lub ka�dorazowo po pracy z surow� �ywno�ci�, nieprzetworzon�
po post�powaniu z odpadami/�mieciami
po wykonaniu sprz�tania/dezynfekcji
po skorzystaniu z toalety
po kichaniu, kaszlu, wydmuchaniu nosa
po jedzeniu, piciu lub paleniu
po dotykaniu pieni�dzy

Stosowanie r�kawic nie mo�e zast�powa� dok�adnego mycia r�k.

O ile miejscowa powiatowa stacja sanitarno-epidemiologiczna (SANEPID) na podstawie posiadanych danych epidemiologicznych nie zarz�dzi inaczej, nie ma potrzeby, aby pracownicy bez objaw�w zaka�enia koronawirusem SARS COV-2 byli odsuwani od pracy lub izolowani od innych pracownik�w. Osoby, kt�re maj� objawy ze strony uk�adu oddechowego, takie jak nawet �agodny kaszel, kichanie albo gor�czk� (37.3�C lub wi�cej), nie mog� pracowa� w zak�adach spo�ywczych i mie� kontakt z surowcem lub produktem oraz z innymi pracownikami. Dotyczy to r�wnie� os�b, kt�re przyjmuj� leki zawieraj�ce substancje takie jak: paracetamol/acetaminophen, ibuprofen lub aspiryna, gdy� mog� one maskowa� objawy choroby.

Przedsi�biorcy powinni r�wnie� upewni� si�, �e:

Pracownicy s� �wiadomi aktualnej sytuacji zwi�zanej z wyst�pieniem koronawirusa SARS COV-2 oraz znaj� komunikaty na ten temat zamieszczane przez G��wny Inspektorat Sanitarny oraz podawane przez przedstawicieli rz�du, a tak�e z zasadami post�powania w przypadku podejrzenia u siebie zaka�enia koronawirusem (nale�y bezzw�ocznie, telefonicznie powiadomi� stacj� sanitarno-epidemiologiczn� i zg�osi� si� bezpo�rednio do oddzia�u zaka�nego lub oddzia�u obserwacyjno-zaka�nego, gdzie okre�lony zostanie dalszy tryb post�powania medycznego - infolinia Narodowego Funduszu Zdrowia 800 190 590, gdzie mo�na uzyska� informacje dotycz�ce post�powania w sytuacji podejrzenia zaka�enia koronawirusem).
Pracownicy s� odpowiednio przeszkoleni w zakresie higieny �ywno�ci oraz praktyk higienicznych.
Pracownicy i kontrahenci zg�aszaj� wszelkie fizyczne objawy chorobowe przed rozpocz�ciem pracy lub w miejscu pracy i nie s� chorzy.
Pracownicy i kontrahenci maj� zapewnione odpowiednie udogodnienia, np. miejsca mycia r�k, toalety, aby umo�liwi� zachowanie dobrej higieny.
W obszarach pracy/pobytu pracownik�w zapewniona jest prawid�owa wentylacja pomieszcze�.

Kierowcy dowo��cy towary i surowce do fabryk i budynk�w biurowych:

Zaleca si�, aby kierowcy:

Po wej�ciu do budynku obowi�zkowo myli r�ce, u�ywaj�c myd�a i wody albo dezynfekowali r�ce za pomoc� preparat�w odka�aj�cych.
O ile to mo�liwe, nosili r�kawiczki i maski dostarczaj�c surowce do magazyn�w znajduj�cych si� na terenie fabryki oraz podczas odbierania towaru z fabryki.
W przypadku kierowc�w, kt�rzy przywie�li towar do firmy, a zauwa�yli u siebie wyst�pienie objaw�w grypopodobnych, powiadomili telefonicznie przedsi�biorc� nie wchodz�c do biura lub na teren fabryki. Przedsi�biorca bezzw�ocznie poinformuje powiatow� stacj� sanitarno-epidemiologiczn� (SANEPID).
�ci�le przestrzegali zasad higieny podanych na pocz�tku niniejszej sekcji oraz wszelkich dodatkowych wymaga� higienicznych obowi�zuj�cych w danym zak�adzie spo�ywczym.

Osoby odwiedzaj�ce zak�ad produkcyjny:

Osoby te powinny by� obj�te procedurami post�powania wynikaj�cymi z obowi�zuj�cego w firmie systemu HACCP i dobrych praktyk higienicznych, w tym obowi�zkowo udzieli� informacji o swoim kwestionariusza, kt�ry podlega procedurom RODO obowi�zuj�cym z zak�adzie).

Zalecane jest ograniczenie liczby os�b odwiedzaj�cych zak�ad.

Przedsi�biorca mo�e wprowadzi� pomiary temperatury pracownik�w, kierowc�w oraz os�b odwiedzaj�cych zak�ad.

III. Zapewnienie ci�g�o�ci produkcji

• Mo�liwe problemy z zaopatrzeniem w surowce do produkcji lub w opakowania

• Konieczne zak�adowe plany dzia�a� aby zapewni� ci�g�o�� produkcji

1) Zak��cenia dostaw surowc�w

Zaka�enia koronawirusem SARS COV-2 pracownik�w przedsi�biorstw spo�ywczych dzia�aj�cych na ca�ym �wiecie mog� prowadzi� do przestoj�w produkcyjnych i zak��cenia �a�cucha dostaw. Efektem tego mog� by� braki niekt�rych sk�adnik�w i opakowa� w fabrykach dzia�aj�cych w Polsce.

W takiej sytuacji przedsi�biorstwa spo�ywcze mog� by� zmuszone do rozwa�enia niekt�rych z poni�szych tymczasowych rozwi�za�:

pomija� lub zast�powa� brakuj�ce sk�adniki produktu i / lub
zmienia� opakowanie wyrobu i / lub
zmienia� proces produkcji

Nale�y jednak pami�ta� o obowi�zuj�cych przepisach dotycz�cych bezpiecze�stwa i jako�ci �ywno�ci oraz w�a�ciwego informowania konsument�w. Wszelkie zmiany w sk�adzie produkt�w, zmiany opakowa� lub sposobu produkcji wymagaj� pe�nego przegl�du obowi�zuj�cego w zak�adzie produkcyjnym systemu zarz�dzania bezpiecze�stwem �ywno�ci (system HACCP oraz dobre praktyki higieniczne i produkcyjne). Tego typu zmiany mog� powodowa� m.in. wprowadzenie do produktu nowych alergen�w, skr�cenie okresu trwa�o�ci wyrob�w, nowe zagro�enia mikrobiologiczne, fizyczne, chemiczne.

W przypadku konieczno�ci zastosowania powy�szych zmian produkt�w, wskazane jest wcze�niejsze skonsultowanie si� z powiatow� stacj� sanitarno-epidemiologiczn� lub z Powiatowym Lekarzem Weterynarii, pod kt�rych nadzorem znajduje si� zak�ad produkcyjny.

O zmianach mog�cych mie� wp�yw na wyb�r produktu przez nabywc� oraz na jako�� i bezpiecze�stwo �ywno�ci nale�y informowa� zar�wno konsument�w, jak i biznesowych odbiorc�w wyrob�w w �a�cuchu spo�ywczym.

W przypadku zmiany sk�adu i/lub opakowania - trzeba wzi�� pod uwag�, �e �ywno�� musi by� pakowana w materia� przeznaczony do kontaktu z �ywno�ci�, a informacje na opakowaniu powinny uwzgl�dnia� zmiany w produkcie m.in. sk�ad produktu, termin przydatno�ci do spo�ycia/data minimalnej trwa�o�ci, w tym informacje o alergenach etc. wymagane rozporz�dzeniem PE i Rady nr 1169/2011 z uwzgl�dnieniem horyzontalnej zasady - nie wprowadzania konsumenta w b��d.

2) Przygotowanie firmy na wypadek zaka�enia pracownik�w koronawirusem SARS COV-2

Firma powinna opracowa� plan post�powania (plan zarz�dzania kryzysowego) na wypadek stwierdzenia przypadku zachorowania pracownik�w na chorob� wywo�an� koronawirusem SARS COV-2.

Plan powinien okre�la�, w jaki spos�b utrzyma� dzia�alno�� firmy, nawet je�li znaczna liczba pracownik�w, kontrahent�w i dostawc�w zachoruje i w zwi�zku z tym nie podejmie pracy.

Nale�y poinformowa� pracownik�w o zaplanowanych rozwi�zaniach.

Mo�liwe sytuacje, kt�re nale�y uwzgl�dni� w planie dzia�ania:

Potwierdzony przypadek zaka�enia pracownika(�w) koronawirusem SARS COV-2, kt�ry zosta� zg�oszony przez SANEPID lub inn� urz�dow� instytucj�.
Podejrzenie zaka�enia pracownika(�w) - osoba, kt�ra ma objawy grypopodobne, jest badana i / lub oczekuje na wyniki bada�. Oznacza�oby to konieczno�� dodatkowych �rodk�w i dzia�a� ze strony firmy, je�li u osoby tej zostanie potwierdzone zaka�enie koronawirusem, a osoba ta przebywa�a w pomieszczeniach / na terenie fabryki.
Bliski kontakt z osob� zaka�on� - pracownik(cy) firmy by�(li) w bliskim kontakcie z osob�, u kt�rej zdiagnozowano zaka�enie koronawirusem SARS COV-2 (cz�onek rodziny, osoba wsp�pracuj�ca z zaka�onym, bliskie interakcje spo�eczne).
Wt�rny kontakt - osoba, kt�ra jest w bliskim kontakcie z osob� na razie podejrzan� o zaka�enie lub z osob�, kt�ra jest bliskim kontaktem osoby ju� zaka�onej.

Bliski kontakt jest definiowany jako:

• nara�enie na kontakt z osob� chor� w odleg�o�ci mniejszej ni� 2 metry przez ponad 15 minut;

• prowadzenie rozmowy z osob� z objawami choroby twarz� w twarz;

• gdy osoba zaka�ona nale�y do grupy najbli�szych przyjaci� lub koleg�w;

• gdy osoba mieszka w tym samym gospodarstwie domowym, co osoba chora, lub w tym samym pokoju hotelowym.

Przedsi�biorstwo musi wzi�� pod uwag� konieczno�� 14-dniowej kwarantanny pracownik�w, kt�rzy mieli bliski kontakt z osob� zaka�on� i wynikaj�ce z tego faktu niezb�dne dzia�ania zapewniaj�ce funkcjonowanie firmy/kontynuacj� proces�w produkcyjnych, w tym uwzgl�dni� zalecenia powiatowej stacji sanitarno-epidemiologicznej dotycz�ce ewentualnych dzia�a� dezynfekcyjnych na terenie zak�adu.

IV. Wyjazdy pracownik�w

• Konieczno�� przestrzegania zasad podr�owania

• Nale�y monitorowa� stan zdrowia podr�uj�cych pracownik�w

Nale�y przestrzega� wytycznych G��wnego Inspektora Sanitarnego dotycz�cych podr�owania (www.gis.gov.pl), (https://gis.gov.pl/aktualnosci/komunikat-dotyczacy-kontroli-sanitarnych-na-granicach/ oraz nie wysy�a� pracownik�w na obszary wskazywane w komunikatach GIS jako nie rekomendowane do wyjazd�w. G��wny Inspektorat Sanitarny zaleca ograniczenie podr�y s�u�bowych do minimum.

Przed podr�

Nale�y upewni� si�, �e firma i jej pracownicy posiadaj� najnowsze informacje na temat obszar�w, w kt�rych rozprzestrzenia si� koronawirus SARS COV-2. Informacje te znajduj� si� na stronie WHO https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/situation-reports/
Na podstawie aktualnych informacji firma powinna oceni� ryzyko zwi�zane z wyjazdem pracownika. Nale�y unika� wysy�ania pracownik�w, kt�rzy mog� by� bardziej zagro�eni chorob� (np. os�b starszych, pracownik�w i os�b z chorobami takimi jak cukrzyca, choroby serca i p�uc) w miejsca, w kt�rych rozprzestrzenia si� koronawirus SARS COV-2.
Nale�y upewni� si�, �e wszystkie osoby podr�uj�ce zapozna�y si� z wytycznymi G��wnego Inspektora Sanitarnego.

Podczas podr�y:

Pracownicy powinni:

− �ci�le przestrzega� zasad higieny i zachowywa� bezpieczn� odleg�o�� (co najmniej 1 – 1,5 metra) od os�b, kt�re kaszl� lub kichaj�;

− posiada� informacje jak post�powa� i z kim si� skontaktowa�, je�li poczuj� si� �le podczas podr�y;

− przestrzega� instrukcji lokalnych w�adz kraju, do kt�rego wyje�d�aj�, np. dotycz�cych przemieszczania si� na terenie kraju, ogranicze�, zgromadze�;

Po powrocie z podr�y:

Pracownicy powinni przestrzega� zalece� polskich s�u�b sanitarnych na lotniskach oraz przy przekraczaniu granic drog� l�dow� lub morsk�, w tym obowi�zuj�cych przepis�w z zakresu kwarantanny dla os�b przekraczaj�cych granice Polski (aktualnie obowi�zek odbycia kwarantanny nie dotyczy kierowc�w transportu towarowego i osobowego wykonuj�cych swoje obowi�zki).¹⁾
W razie zaobserwowania u siebie objaw�w grypopodobnych (gor�czka, kaszel, trudno�ci z oddychaniem, b�le mi�ni) pracownik powinien niezw�ocznie powiadomi� telefonicznie SANEPID lub zadzwoni� na og�lnopolsk� infolini� (800 190 590) oraz powiadomi� pracodawc�.

V. Przyk�adowe dzia�ania firmy spo�ywczej

Poni�ej podano niewyczerpuj�c� list� dzia�a� podejmowanych przez firm� produkuj�c� �rodki spo�ywcze. W ramach tych dzia�a� powinny by� uwzgl�dnione zalecenia podane we wcze�niejszych punktach niniejszych wytycznych.

Uj�cie og�lne:

• Bie��ce monitorowanie przez przedsi�biorstwo (przez wyznaczone osoby) sytuacji w kraju i na �wiecie oraz wewn�trz w�asnej firmy zwi�zanej z wyst�powaniem koronawirusa SARS COV-2.

Przegl�d i bie��ca aktualizacja pod k�tem koronawirusa dotychczasowych procedur HACCP oraz dobrych praktyk higienicznych i dobrych praktyk produkcyjnych.

• Zapewnienie odpowiedniej ilo�ci i jako�ci �rodk�w ochrony i preparat�w do mycia / dezynfekcji.

• Wzmocnienie skuteczno�ci procedur mycia i dezynfekcji.

• Ustanowienie odpowiednich kana��w komunikacji wewn�trznej dotycz�cych post�powania pracownik�w, uwzgl�dniaj�cych zmieniaj�c� si� sytuacj� w zak�adzie i w otoczeniu zak�adu. Zapewnienie, �e komunikacja dociera do wszystkich pracownik�w firmy.

• Wzmocnienie dzia�a� edukacyjnych pracownik�w z zakresu wiedzy o mo�liwo�ci rozprzestrzeniania si� koronawirusa oraz zasad prawid�owego post�powania zgodnego z procedurami obowi�zuj�cymi w zak�adzie.

• Zapewnienie, �e wszyscy pracownicy firmy post�puj� zgodnie z aktualnie obowi�zuj�cymi procedurami ustanowionymi w przedsi�biorstwie.

Uj�cie szczeg�owe:

• Powo�anie zespo��w kryzysowych, tj. grupy os�b odpowiedzialnych za koordynacj� i aktualizacj� dzia�a�, komunikacj� i gromadzenie danych dotycz�cych sytuacji zwi�zanej z dzia�aniami w zakresie koronawirusa. Mo�na ustanowi� (zale�nie od wielko�ci firmy) 2 poziomy zespo��w:

− zesp� g��wny – obejmuj�cy osoby decyzyjne w centrali, monituj�ce bie��ce informacje krajowe i zagraniczne

− zespo�y zak�adowe – wybrane osoby w zak�adach produkcyjnych

• Ustalenie sposob�w komunikacji i przekazywania informacji na poszczeg�lnych poziomach, tj.:

− zespo�u g��wnego (osoby decyzyjne w centrali),

− dyrektor�w zak�ad�w (osoby odpowiedzialne za przekazywanie informacji do poszczeg�lnych jednostek w zak�adzie produkcyjnym),

− kierownik�w dzia��w (osoby odpowiedzialne za przekazywanie informacji do wszystkich pracownik�w w danym dziale),

− zespo�u zagranicznego (osoby z jednostek biznesowych zagranicznych odpowiedzialne za przekazanie informacji do zak�ad�w zagranicznych).

• Opracowanie wewn�trznego planu zarz�dzania kryzysowego.

• Szerokie zastosowanie mo�liwo�ci prowadzenia spotka� on-line i przekazywania informacji on-line oraz wykorzystywanie drogi mailowej.

• Sporz�dzenie (aktualizacja) list kontaktowych do lokalnych stacji sanitarno-epidemiologicznych. Udost�pnienie tych list r�wnie� wszystkim pracownikom przedsi�biorstwa.

• Aktualizacja dokumentacji i instrukcji post�powania dla pracownik�w firmy w oparciu o najlepsz� wiedz�, dane literaturowe oraz wytyczne G��wnego Inspektora Sanitarnego.

• Umieszczenie instrukcji G��wnego Inspektoratu Sanitarnego „Jak skutecznie my� r�ce” we wszystkich mo�liwych widocznych miejscach, w kt�rych pracownicy mog� umy� r�ce, m.in. w toaletach, sto��wkach. itd.

Rozszerzenie strefy u�ycia p�yn�w dezynfekuj�cych, tj. umieszczenie pojemnik�w z p�ynem dezynfekuj�cym m.in. we wszystkich portierniach, sto��wkach, toaletach, itd.

• Umieszczenie w widocznych miejscach - biurach, sto��wkach, szatniach, tablicach og�osze� - informacji dotycz�cych zasad higieny osobistej, instrukcji na temat zapobiegania zaka�eniu oraz danych kontaktowych na wypadek wyst�pienia objaw�w choroby.

• Przeprowadzenie dodatkowych szkole� pracownik�w dotycz�cych zapobiegania rozprzestrzenianiu koronawirusa oraz obowi�zuj�cych w zak�adzie zasad post�powania, z uwzgl�dnieniem aktualnych procedur i instrukcji (z wykorzystaniem materia��w i informacji komunikowanych na stronie G��wnego Inspektora Sanitarnego).

• Opracowanie informacji graficznych (np. plakat�w) na temat �cie�ki komunikacji i post�powania pracownika na wypadek zaobserwowania objaw�w grypopodobnych.

• Wprowadzenie w przedsi�biorstwie polityki ograniczenia do minimum wyjazd�w i spotka� biznesowych – ograniczenia zar�wno wyjazd�w mi�dzyzak�adowych, spotka� biznesowych z klientami zewn�trznymi oraz spotka� wewn�trznych. W przypadku konieczno�ci przeprowadzenia spotka� w firmie, wyznaczenie pomieszcze�, w kt�rych mog� si� odby� takie spotkania, przy jednoczesnym spe�nieniu wymaga� wynikaj�cych z zagro�enia rozprzestrzeniania koronawirusa. Wprowadzenie konieczno�ci wype�niania kwestionariusza przez osoby uczestnicz�ce w spotkaniu. Dodatkowo wprowadzenie wymogu potwierdzania z zarz�dem firmy ka�dego wyjazdu zagranicznego pracownika.

• Zaplanowanie i wdro�enie rozdzielenia czasowego i miejscowego pracownik�w produkcji. Tam gdzie to mo�liwe, zapewnienie osobnych wej��, szatni, sto��wek.

• Ograniczenie do minimum prac wykonywanych przez firmy zewn�trzne oraz odwiedzin przez osoby odwiedzaj�ce. W przypadku konieczno�ci ich obecno�ci, wymaganie ka�dorazowo wype�nienia formularza zdrowotnego. Okre�lenie i ograniczenie miejsc, w kt�rych takie osoby mog� przebywa�.

• Dostosowanie do obecnej sytuacji formularza zdrowotnego dla os�b z zewn�trz (pracownik�w firm zewn�trznych, os�b odwiedzaj�cych, dostawc�w, itp.) - uzupe�nienie go o informacje dotycz�ce: pobytu danej osoby w krajach, kt�rych dotyczy zagro�enie koronawirusem oraz aktualnego stanu zdrowia.

Wprowadzenie dodatkowej ankiety skierowanej do kierowc�w wje�d�aj�cych na teren zak�adu.

Wprowadzenie obowi�zku ka�dorazowego wype�niania kwestionariusza zdrowotnego przez klient�w biznesowych przed spotkaniem.

• Zapewnienie �rodk�w do dezynfekcji r�k pracownikom dzia��w handlowych, kt�rzy maj� bezpo�redni kontakt z klientami.

• Wdro�enie specjalnych instrukcji post�powania we wszystkich zak�adach produkcyjnych danej firmy, dostosowanych do specyfiki danego zak�adu. Wprowadzenie mo�liwo�ci pomiaru temperatury pracownik�w.

• Zapewnienie nieograniczonego dost�pu do p�yn�w i �rodk�w higieniczno-sanitarnych w toaletach, kuchniach oraz przy wej�ciach do budynk�w.

• Zwi�kszenie cz�stotliwo�ci wykonywania mycia i dezynfekcji pomieszcze� w zak�adach produkcyjnych.

Wprowadzenie obowi�zkowego pomiaru temperatury kierowc�w przed wjazdem na teren zak�adu i przed opuszczeniem kabiny samochodu (w przypadku temperatury r�wnej lub wy�szej ni� 37 C kierowca otrzymuje maseczk�, r�kawiczki i ma zakaz opuszczania kabiny; r�wnej lub wy�szej ni� 38C - kierowca nie jest wpuszczamy na teren zak�adu i podejmowane s� dalsze dzia�ania zgodnie z zaleceniami powiatowej stacji sanitarno-epidemiologicznej). Przeszkolenie pracownik�w odno�nie zasad dotycz�cych odbioru dostaw.

• Wprowadzenie rozdzielenia miejscowego roz�adunku samochod�w przyje�d�aj�cych z teren�w wysokiego ryzyka. Opracowanie i udost�pnienie ulotki informacyjnej dla kierowc�w w j�zykach obcych.

• O ile to mo�liwe, wprowadzenie i zapewnienie pracownikom pracy zdalnej.

• Odwo�anie wszystkich zaplanowanych szkole� oraz innych zaj�� dla pracownik�w. Czasowe ograniczenie ilo�ci os�b spo�ywaj�cych jednocze�nie posi�ki we wsp�lnych sto��wkach.

• Zwi�kszenie nadzoru zdrowotnego nad pracownikami powracaj�cymi z urlop�w.

VI. �rodki do mycia i dezynfekcji

a) �rodki do mycia r�k

Nie ma specjalnych wymaga� dotycz�cych �rodk�w stosowanych do mycia r�k. Regularne mycie r�k przez 30 sekund myd�em to podstawowa i skuteczna metoda zabezpieczaj�ca przed zaka�eniem wirusem SARS-Cov-2.²⁾

b) �rodki do dezynfekcji r�k oraz powierzchni²⁾

Na rynku polskim, a tak�e w ca�ej Unii Europejskiej, do zwalczania organizm�w szkodliwych dla zdrowia ludzi i zwierz�t (w tym wirus�w), wprowadzane do obrotu i stosowane mog� by� tylko takie produkty, na kt�re wydane jest odpowiednie pozwolenie.

Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 9 pa�dziernika 2015 r. o produktach biob�jczych (Dz.U. z 2018 r., poz. 2231) udost�pniane na rynku i stosowane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej s� produkty biob�jcze, na kt�re zosta�o wydane pozwolenie albo zezwolenie na handel r�wnoleg�y albo pozwolenie na obr�t. Zgodnie z art. 7 ust.1 ustawy o produktach biob�jczych, produkty biob�jcze udost�pniane na rynku i stosowane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej podlegaj� wpisowi do Wykazu Produkt�w Biob�jczych. Wykaz ten, obejmuj�cy mi�dzy innymi produkty do dezynfekcji jest na bie��co aktualizowany i dost�pny pod linkiem http://bip.urpl.gov.pl/pl/biuletyny-i-wykazy/produkty-biob%C3%B3jcze w dw�ch za��cznikach wynikaj�cych z rodzaju udzielonych pozwole�. Wpis�w do Wykazu Produkt�w Biob�jczych i zmian wpis�w z urz�du, na podstawie ostatecznych decyzji administracyjnych dokonuje Prezes Urz�du Rejestracji Produkt�w Leczniczych, Wyrob�w Medycznych i Produkt�w Biob�jczych.

Maj�c na uwadze powy�szy wykaz oraz zgodnie z za��cznikiem V do rozporz�dzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 528/2012 z dnia 22 maja 2012 r. w sprawie udost�pniania na rynku i stosowania produkt�w biob�jczych (Dz. Urz. UE L 167 z 27.06.2012 r., str. 1, z p�n. zm.), produkty biob�jcze przeznaczone do dezynfekcji nale�� do grupy produktowej kategorii 1, w obr�bie kt�rej do dezynfekcji sk�ry lub sk�ry g�owy nale�� produkty zawarte tylko w grupie 1.

Spo�r�d pozosta�ych grup kategorii 1, warto zaznaczy�, �e grupa 2 obejmuje produkty stosowane m.in. do cel�w dezynfekcji powierzchni, materia��w, wyposa�enia nie maj�cych kontaktu z �ywno�ci�, a grupa 4 obejmuje produkty przeznaczone m.in. do dezynfekcji urz�dze� w dziedzinie �ywno�ci.

Produkty biob�jcze powinny by� odpowiednio oznakowane i zgodnie z art. 33 ust. 2 ustawy o produktach biob�jczych, oznakowanie produktu biob�jczego nie mo�e m. in. wprowadza� w b��d lub informowa� w spos�b nierzetelny o wyj�tkowej skuteczno�ci produktu, ponadto zgodnie z ust. 3 ww. artyku�u tre�� oznakowania opakowania jednostkowego produktu biob�jczego musi zawiera� opr�cz nazwy produktu m.in. numer pozwolenia na obr�t, zakres stosowania oraz zalecenia dotycz�ce stosowania i dawek, to�samo�� wszystkich substancji czynnych i ich st�enia, oraz dane identyfikuj�ce podmiot odpowiedzialny (imi�, nazwisko, adres albo nazw� firmy, adres siedziby oraz numer telefonu).

Zgodnie z art. 45. ust. 1 ww. ustawy kto bez pozwolenia albo zezwolenia na handel r�wnoleg�y udost�pnia na rynku produkt biob�jczy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno�ci albo karze pozbawienia wolno�ci do lat 2.

Ponadto nale�y pami�ta�, �e opr�cz produkt�w biob�jczych zawartych w powy�szym wykazie, na rynku dost�pne s� r�wnie� produkty do dezynfekcji sk�ry, kt�re jako produkty lecznicze (leki) dost�pne s� tylko w aptekach.

Stosowanie produktu o w�tpliwej skuteczno�ci wirusob�jczej do dezynfekcji w obecnej sytuacji stwarza niedopuszczalne ryzyko rozprzestrzeniania si� wirusa.

Niezale�nie od powy�szego nale�y pami�ta�, �e regularne mycie r�k przez 30 sekund myd�em to podstawowa i skuteczna metoda zabezpieczaj�ca przed zaka�eniem wirusem SARS-Cov-2.

VII. Post�powanie ze zu�ytymi �rodkami ochrony osobistej

Odpady wytworzone przez osoby zdrowe, takie jak maseczki, r�kawiczki stosowane np. w miejscu pracy, w �rodkach komunikacji w celu minimalizacji ryzyka zara�enia i rozprzestrzeniania si� koronawirusa, powinny by� wrzucane do pojemnika/worka na odpady zmieszane.

a) Maseczki, r�kawiczki i inne �rodki ochronne stosowane przez osoby zdrowe powinny by� uprzednio zebrane w workach, kt�re po zawi�zaniu wrzucane s� do pojemnika/worka na odpady zmieszane.

b) Inne odpady powinny by� segregowane i wrzucane do w�a�ciwych pojemnik�w (papier, szk�o, metale i tworzywa sztuczne, bioodpady, odpady zmieszane).

Szczeg�owe post�powanie w przypadku podejrzenia zachorowania pracownika na COVID-19 (osoba wykazuje objawy w miejscu pracy) nale�y oprze� na wytycznych Ministra Klimatu i G��wnego Inspektora Sanitarnego w sprawie post�powania z odpadami wytwarzanymi w czasie wyst�powania zaka�e� koronawirusem SARS-CoV-2 i zachorowa� na wywo�ywan� przez niego chorob� COVID-19 (w czasie trwania pandemii/epidemii) jak dla os�b przebywaj�cych w izolacji³.

VIII. Pytania i odpowiedzi G��wnego Inspektora Sanitarnego oraz Komisji Europejskiej

Pytania i odpowiedzi GIS oraz KE dost�pne s� w materiale do pobrania>>

¹Rozporz�dzenie Rady Ministr�w z dnia 10 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia okre�lonych ogranicze�, nakaz�w i zakaz�w w zwi�zku z wyst�pieniem stanu epidemii (Dz.U.2020.658 z p�n. zm.)

² Komunikat GIS https://gis.gov.pl/aktualnosci/informacja-glownego-inspektora-sanitarnego-dotyczaca-srodkow-do-dezynfekcji-rak-oraz-powierzchni/

³https://gis.gov.pl/wp-content/uploads/2020/04/Wytyczne_dot_post%c4%99powania_z_odpadami_w_czasie_wyst%c4%99powania_zaka%c5%bce%c5%84_koronawirusem_SARS-CoV-2-2.pdf

Projekt

Sektorowa Rada ds. Kompetencji – Sektor �ywno�ci wysokiej jako�ci stanowi forum wymiany informacji o potrzebach i wymaganiach dotycz�cych zar�wno kwalifikacji, jak i kompetencji pracownik�w wszystkich szczebli produkcji w Sektorze, z uwzgl�dnieniem pracodawc�w, przedstawicieli edukacji formalnej i nieformalnej oraz rynku pracy.

Celem dzia�ania Rady jest zwi�kszenie wiedzy o potrzebach kwalifikacyjno-zawodowych w Sektorze.

Projekt nr UDA-POWR.02.12.00-00-SR02/18 jest dofinansowany z Europejskiego Funduszu Spo�ecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozw�j 2014-2020