Aktualności
Charakterystyka branży spożywczej
O jego randze świadczy:
- wysoki udział w tworzeniu PKB. Wartość dodana produkcji żywności w 2017=44,5 mld zł i stanowiła 13,2% PKB. Dla porównania sektor budownictwa ma około 7% udział w PKB,
- wysoki udział produkcji żywności w wartości produkcji sprzedanej przetwórstwa przemysłowego. W 2017 wyniósł 15,4%, co daje 15 miejsce w rankingu produkcji sprzedanej (Przemysł–wyniki działalności w 2017-GUS 2018).
- wysoka dynamika produkcji żywności - w 2017 r. wzrosła w porównaniu do 2010 r. o 34,5%,
- duży potencjał dla produkcji polskiej żywności, rosnąca popularność i wysoka ocena klientów. Rosnąca potrzeba umiejętnego kształtowania wizerunku RP jako dostawcy produktów smacznych, bezpiecznych o najwyższej jakości, wyprodukowanych przy zachowaniu rygorystycznych norm sanitarnych,
- wysoki udział w liczbie pracowników - w 2017 r. w zakładach przetwórstwa żywności pracowało 381 tys. osób, co stanowiło 3% pracujących ogółem. Po uwzględnieniu osób pracujących przy produkcji surowców rolnych oraz dystrybucji, liczbę pracowników bezpośrednio lub pośrednio zaangażowanych w sektor produkcji i przetwórstwa żywności można szacować na ok. 2 mln osób.
- wysoki poziom techniczny, technologiczny i organizacyjny produkcji żywności, wymagający pracowników o wysokich kwalifikacjach technologicznych, organizacyjnych i menedżerskich. Polska należy do czołówki nowoczesnych i innowacyjnych europejskich producentów żywności,
- powiązanie z konkurencyjnymi rynkami eksportowymi, w UE i krajach trzecich powoduje, że produkcja żywności w Polsce jest strategicznie ważna dla poziomu inwestycji krajowych i zagranicznych. Produkcja i przetwórstwo żywności w Polsce jest motorem rozwoju gospodarczego kraju, a ogólnoświatowe trendy dot. popytu na żywność wskazują, na dalszy duży potencjał rozwojowy polskiego przemysłu spożywczego. Inwestycje w jego rozwój w tym rozwój kadr należy uznać za strategiczne dla rozwoju całej polskiej gospodarki,
- sukces eksportowy polskich przedsiębiorców. Polska żywność (wędliny, nabiał, artykuły owocowo-warzywne, piekarnicze, słodycze, napoje/soki) są rozpoznawalne na rynkach europejskich (dobra opinia zagranicznych konsumentów). Polska żywność konkuruje na rynkach zagranicznych ceną, ale rozwój gospodarczy i wzrost zamożności społeczeństwa w tym na tak przyszłościowych rynkach jak azjatyckie czy afrykańskie powodują, że jakości produktów będzie miała coraz większy wpływ na pozycję na danym rynku. W związku z rosnącymi kosztami produkcji oraz nasilającymi się trendami prozdrowotnymi, szansą na utrzymanie rynków zbytu i pozyskanie nowych jest wzmacnianie marki polskiej żywności, w oparciu o produkty o wysokiej jakości i wartości odżywczej. Wymagać to będzie od pracujących w tym obszarze gospodarki, nowej wiedzy i umiejętności, a także kompetencje społeczne [Mroczek, 2012],
- postępująca specjalizacja prod. żywności, skutkująca wzrostem wykorzystania podwykonawców i outsourcingu, w efekcie przyczynia się do budowania nowych relacji w gospodarce,
- wysokie bariery „wejścia” na rynek prod. żywności, z uwagi na konieczność poniesienia znacznych nakładów inwestycyjnych, związanych z szeregiem uregulowań formalno-prawnych,
- nowe podejście konsumentów do jakości produktów, to już nie tylko spełnienie potrzeb bezpośrednio związanych z odżywianiem, ale również spełnienie rosnących wymagań w zakresie zrównoważonej prod. (ochrona środowiska.=redukcja ilości odpadów, poboru energii i wody, emisji CO2, zwiększenie udziału opakowań z recyklingu).
W przemyśle spożywczym działa 34200 podmiotów, z czego 27619 to przedsiębiorstwa mikro, 5241 małe, 1115 średnie i 199 duże, które realizują przeszło 60% przychodów ze sprzedaży całego sektora spożywczego. 58 z nich to przedsiębiorstwa państwowe, pozostałe są prywatne (Zmiany strukturalne grup podmiotów gospodarki narodowej w rejestrze REGON, 1 półrocze 2018–GUS 2018).
Ze względu na wpływ na ludzkie zdrowie, produkcja żywności podlega licznym regulacjom prawnym, krajowym i wspólnotowym, określającym standardy bezpieczeństwa i jakości żywności. Podstawową ustawą dot. sektora spożywczego jest ustawa z dn. 25.08.2006 o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz.U. z 2018 poz. 1541, z późn. zm.) – ma ona charakter ramowy, kompleksowo reguluje warunki konieczne do zapewnienia bezpieczeństwa żywności na wszystkich etapach łańcucha żywnościowego „od pola do stołu”, w tym przewiduje obowiązek wdrożenia w zakładach prod. lub obrotu żywością systemu HACCP.
Przemysł spożywczy należy do najbardziej rozdrobnionych sektorów w Polsce. Na polskim rynku działa wiele firm, ale są one niewielkie pod względem zatrudnienia. W rozproszeniu kryje się duże niebezpieczeństwo. Aby produkty tych przedsiębiorstw mogły sprostać nasilającej się konkurencji, w tym na rynkach międzynarodowych, konieczne jest sprawne zarządzanie firmą i zatrudnianie wysoko wykwalifikowanych pracowników, otwartych na innowacje technologiczne z głęboką wiedzą z zakresu uwarunkowań rozwoju przemysłu spożywczego. Uwarunkowania popytowe, podażowe, technologiczne oraz prawne i liczne uwarunkowania formalne, są obecnie dla wielu firm istotną barierą wejścia na rynek PS (Beba, Poczta, 2014). Stąd konieczność systematycznego dokształcania pracujących w sektorze z zakresu regulacji krajowych i zagranicznych, a także trendów w technologii produkcji żywności i ich opakowań, kierunków rozwoju działań marketingowych i in. W warunkach silnej konkurencji, sukces działania podmiotów z sektora spożywczego zależy w dużej części od ich zdolności adaptacji do przepisów określających standardy jakości żywności dopuszczonej do obrotu na rynku europejskim (Chodoba, 2000).
Zawody specyficzne dla branży to: cukiernik, piekarz, operator maszyn i urządzeń przemysłu spożywczego, przetwórca ryb, technik przetwórstwa mleczarskiego, technik technologii żywności, wędliniarz. Ponad to w branży pracują specjaliści powiązani: kierowcy, magazynierzy, flogistycy, operatorzy wózka widłowego oraz pracownicy biurowi związani z zarządzaniem firmą.
W sektorze spożywczym postępuje koncentracja i konsolidacja działalności produkcji, wynikająca z dążenia grup kapitałowych oraz firm-liderów branży do redukcji kosztów i zwiększania konkurencyjności na rynkach międzynarodowych W porównaniu z europejskim, stopień konsolidacji polskiego sektora spożywczego wciąż jest niższy. Dlatego, konieczna jest kontynuacja procesu przez dalsze fuzje i przejęcia, co wymagać będzie od pracowników w tym sektorze dużych umiejętności zarządczych. Ze względu na specyficzne cechy przetwórstwa żyw. (duża pracochłonność, silne powiązania z rynkiem lokalnym, znaczna różnorodność asortymentu, krótkoseryjność produkcji) procesy konsolidacji nie obejmują wszystkich rodzajów działalności. Na rynku zawsze istnieć będzie znaczna ilość firm małych, działających dla zaspokojona popytu na rynkach lokalnych, których potencjał powinien być włączony w proces umacniania polskiej produkcji artykułów spożywczych. Obecnie kluczem do sukcesu jest innowacyjność firmy i profesjonalne inwestowanie w kapitał ludzki i marketing.
Zgodnie ze Strategią na rzecz odpowiedzialnego rozwoju Sektor żywności wysokiej jakości (PKD C.10- Produkcja artykułów spożywczych) został uznany za strategiczny.
Projekt
